Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Czytanie pierwszych parunastu stron przypomina bieg przez płotki, ale warto nabić sobie parę guzów, bo gdy dostosujemy się do fantazyjnego stylu książki, czytanie staje się samą przyjemnością. Nie ma wyrazu którego autorka nie potrafiłaby przekręcić, odwrócić, przekabacić, wykoślawić, zamienić, ale tak sprytnie, że całość jest jasna i klarowna, a to dzięki wspaniałemu wyczuciu znaczenia słów. Pobieżnie świat ten wygląda inaczej, ale szybko odkrywany, że jednak jest jakiś obznajomiony i pokrewny, …taki swojski, taki do którego jesteśmy wzwyczajeni, mimo że zamieszkują go jakieś dziwolągi, wygeneraci, dawni ludzie, rozpalacze, baby z grzebieniami kurzymi i całe mnóstwo innych ludków. Opisuje Rosję, właściwie Kraj Rad, po wybuchu elektrowni atomowej w Czarnobylu, czy jakiegokolwiek inszego atomowego paskudztwa, przyczyna jest mało ważna, ważny jest Effekt tego wybuchu, który zrodził różne stworki i monstra. Choć te wszystkie zdumiewające stworzenia są jakoś inne od nam znanych, ale zachowania mają jakieś takie całkiem zwyczajne, ludzkie, takie ruskie, tubylcze. No i władza, oby żyła wiecznie, też jakoś tak się zachowuje zwyczajnie, łasa na zgnojenie własnych obywateli, zupełnie jak władza radziecka. Książka byłaby kolejną SF o głębokim przesłaniu i jeszcze większym zanudzeniu czytelnika, gdyby autorka na każdej stronie nie łaskotała czytelnika humorem, gdyby nie traktowała swoich ludzików z pasją, zjadliwością, szeroką perspektywą. Wyciąga z nich najnędzniejsze cechy, by ukazać nam przekrój społeczeństwa radzieckiego. To społeczeństwo jest przedstawione symbolicznie, więc może to jednak nie Effekt wybuchu, ale efekt Wielkiej Październikowej Rewolucji. Może efekt każdej radykalnej zmiany społecznej z ludzi robi potulnych ludków, a we władzy wyzwala instynkt destrukcji, a w obywatelach instynkt samozagłady. Więc, choć symbolika nawiązuje do społeczeństwa Kraju Rad, to także potraktować można ten światek ludzkich stworków o wiele szerzej, można go odnosić do każdego społeczeństwa oddanego bezwzględnej lub bezmyślnej władzy . Są też pytania o przetrwanie sztuki, w czasach gdy sztuka to element nieprawomyślny, gdy istnieje jedna Sztuka, ta państwowa lub popierana przez państwo. Gdy władza jest zainteresowana by lud był ciemny i najlepiej żył w nędznych norach i marzył jedynie o przetrwaniu do następnego świtu nie będąc wyrwany ze snu i uprowadzony przez speców od leczenia dusz. Nawiasy w których uprawiane jest pisarstwo czasami są rozstawione nieskończenie szeroko, ale wyobraźnia Tatiany Tołstoj jest poza wszelkimi nawiasami.