Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Papua Nowa Gwinea... trzymałam książkę w ręce i usilnie zastanawiałam się, co ja w zasadzie wiem o jakimś Morzu Koralowym, Morzu Salomona, o Papui... chyba kiedyś, dziecięciem będąc, miałam portfelik w niemożebnie różowym kolorze z żaglówką i napisem "Papua Nowa Gwinea". To tyle, jeśli chodzi o moją wiedzę na temat tego zakątka świata. Książka Morana okazała się trochę przewodnikiem, trochę opracowaniem historycznym, trochę kompendium etnograficznym, a trochę całkiem przyzwoitą książką podróżniczą. Nie tylko ze względu na objętość (ponad 400 stron) jest to książka stworzona do długiej, niespiesznej lektury. Towarzyszymy autorowi w długiej podróży po Nowej Gwinei - a warto wiedzieć, że na tym skrawku ziemi istnieją setki plemion, które łącznie posługują się ponad 800 językami. Każde z nich ma swoje wierzenia, tradycje, zwyczaje i obyczaje, każde zmaga się z innymi problemami "cywilizowanego" świata, który wtargnął na ich wyspę za szybko i za wcześnie. Moran opowiada o plemionach, o swoim uczestnictwie w tradycyjnych świętach i uroczystościach, o ich zaniku pod wpływem działalności chrześcijańskich misjonarzy, o samej historii chrystianizacji i o tym, jak pradawne wierzenia koegzystują wraz z nakazami nowych religii. Ale etnografia, choć niewątpliwie interesująca autora (obszerne rozdziały o Malinowskim i Mikłucho-Makłaju),jest tylko tłem, na którym przedstawia swoje spostrzeżenia. Dotyczą one głównie życia codziennego i jego problemów, specyfiki życia w tropikach i trudności zaplanowania jakiejkolwiek podróży po tym regionie, różnic w mentalności i podejściu do czasu, dla Europejczyka mocno egzotycznych. To także okazja do refleksji nad "postkolonialnym" dziedzictwem, z jakim zmagają się Papuasi. W ten sposób jako człowiek nieskażony żadną wiedzą o Papui, otrzymałam potężną dawkę wiedzy. Z drugiej strony, po lekturze został mi pewien niedosyt - nadal nie wiem nic o papuaskiej magii ani o samym kanibalizmie: czy rzeczywiście jest to jakaś prymitywna degeneracja, czy obrzęd mocno osadzony w kulturze. Zgodnie jednak ze słowami miejscowych, zachodni etnografowie nie wiedzą dużo, nie wiedzą prawie nic, a i sami miejscowi wcale nie są skorzy do opowiadania o swojej religii - może zatem moje rozczarowanie nie powinno dotyczyć skądinąd dobrej książki Morana, ale sytuacji? Czytadło było jednak przyzwoite, a miejscami budziło we mnie rzadko odczuwane poczucie zetknięcia z czymś prastarym, nieskażonym wpływami zachodu, z czymś podlegającym swoim własnym prawom, biegowi swojego własnego czasu. Warto.