Jesteśmy społecznością, która kocha książki

"Listy" Tolkiena, to najlepsze co można przeczytać, jeśli chcemy poznać tego autora "od podszewki". Żadna biografia, którą wcześniej miałam w rękach, nie przybliżyła mi jego osoby jak ten zbiór listów, których przygotowania podjął się Humphrey Carpenter. Muszę przyznać, że historia Tolkiena, którą odkryłam na nowo poprzez te książkę, jego miłość do języków, wyzwania przed jakimi stawał jako autor czy profesor, wielokrotnie mnie zaskoczyły - miałam zupełnie inne wyobrażenie na temat tego, jak mogło wyglądać jego życie. Początkowe kilkadziesiąt listów przybliża nam przede wszystkim korespondencję Tolkiena z wydawnictwem Allen & Unwin, związanej z opublikowaniem "Hobbita" - jego pierwszym i kolejnymi wydaniami, a także pojawiającymi się bardzo szybko zapytaniami o kontynuację przygód Bilba. Duża część pism to także listy wymieniane z jego synami, Michaelem i Christoperem. Przebija z nich rodzicielska troska, a tematy dotyczą zarówno najbardziej prozaicznych opowieści z życia codziennego, przez rozważania na temat moralności, powinności wobec bliskich, wiary, czy w końcu obaw o zdrowie i życie swoich najbliższych w obliczu II wojny światowej. Najbardziej fascynująca dla mnie była jednak dalsza część listów, gdzie poznajemy proces powstawania "Władcy Pierścieni" - który początkowo miał być kontynuacją "Hobbita" w formie opowieści dla dzieci i młodzieży, a stopniowo rozrasta się w epicką powieść, której rozmach zaskakuje chyba samego Tolkiena w czasie pisania. Jako ogromny fan "Władcy..." miałam wielką przyjemność przeczytać, jak pomysły formowały się czy po prostu pojawiały jako pełne sceny w głowie autora, jak wiele tych rzeczy omawiał z rodziną czy kolegami po fachu, stowarzyszonych nieformalnie pod nazwą Inklingowie. Nie miałam też wyobrażenia, jak wielkim (i trudnym!) w tamtych czasach zabiegiem było wydanie książki (i to nie jednej, a w zasadzie trzech na raz); jak wiele poprawek trzeba było wykonać, ile tysięcy stron pisanych na maszynie osobiście przez Tolkiena (bo nie zawsze było go stać na sekretarkę) zostało wysyłanych pocztą i przemierzało ówczesną Anglię (a także świat, gdy np. wysyłał fragmenty do syna, którego oddziały stacjonowały w Afryce),aby książka mogła w końcu zostać wydana. A także miłego zaskoczenie, gdy potem zaczyna się ogromny sukces tej powieści - i sława, która nie zawsze była w smak skromnemu profesorowi z Oxfordu. Nie ukrywam, że bardzo zazdroszczę osobom, które mogły napisać fanowski list do Tolkiena i w dodatku otrzymać jego osobistą (!) odpowiedź. Zwłaszcza, że wiele tych odpowiedzi zawierało dodatkowe informacje, których nie znajdziemy w książkach - autor chętnie rozwijał wątki, tłumaczył bardzo obszernie mitologię i znaczenie różnych wydarzeń, imion, postaci. Jest tam wiele ciekawostek ze świata Śródziemia, które na pewno zainteresują każdego, kto pokochał te książki. Poprzez "Listy" poznajemy Tolkiena jako miłośnika języków, eposów, legend, który równie chętnie co poznawał - tworzył sam, już od najmłodszych lat. Był to też człowiek zakochany w zieleni, szczególnie drzewach, niechętnie patrzący na "postęp", który w jego odczuci nieodwracalnie zmieniał świat na gorsze. Ostatnia część książki z okresu schyłku życia autora budzi smutek, widać bowiem, że Tolkien mając świadomość upływającego czasu, bardzo pilnie stara się zakończyć materiały i przygotować do wydania "Silmarilion" i inne opowiadania (co jak wiemy ostatecznie zostaje ukończone już po jego śmierci). Ciężko nie zastanawiać się, jak wiele jeszcze historii ze świata Śródziemia mogło by nam dziś towarzyszyć, gdyby historia potoczyła się inaczej. Podsumowując - polecam tę lekturę serdecznie każdemu, komu bliski jest za równo "Hobbit", "Władca Pierścieni" czy ich autor - to naprawdę fascynująca historia niezwykłego człowieka, z którą warto się zapoznać :)