Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Wspomnienia niezrównanej komentatorki rzeczywistości, przedwojennej tancerki i aktorki kabaretowej, powojennej felietonistki m. in. "Szpilek" i "Przekroju". Z moich wspomnień Grodzieńska wyłania się jako przemiła, ciepła, ujmująca starsza pani, spokojnym, niskim głosem opowiadająca gdzieś w radiu czy telewizji o zamierzchłej (jak dla moich ówczesnych nastu lat) przeszłości. Tu czytelnik dostaje solidną dawkę tejże przeszłości, przefiltrowaną przez wspomnienia autorki, jej męża Jerzego Jurandota oraz redaktorów pomocniczych w osobie żyjących bliskich autorce. Tytułowy urodzony przez "Niebieskiego Ptaka" to Fryderyk Járosy, znakomity przedwojenny reżyser, dyrektor kolejnych warszawskich kabaretów i konferansjer. Przy czym, pisząc: kabaretów, od razu zastrzegam: przedwojennych literacko-muzycznych scen kabaretowych, bo dziś kabaret bardzo się spauperyzował... Fryderyk Járosy. Węgier z pochodzenia, Polak z wyboru. Po jego życiorys odsyłam do źródeł, bo książka opiera się wyłącznie na zestawieniu legendy przystojnego i charyzmatycznego gwiazdora z osobistą relacją, jaką połączyły go z autorką czasy wojenne. To wspólne ukrywanie się, wspólnie przeżywane niebezpieczeństwa, wzajemna troska, a przede wszystkim wspólne sposoby na przeżycie tego trudnego czasu owocnie, twórczo, optymistycznie i rozrywkowo. Grodzieńska wraz z Jurandotem i Járosym stworzyli paczkę przyjaciół na dobre i złe - a okres wojny tę przyjaźń zweryfikował i scementował. Przetrwała okupację i emigrację, aż do śmierci Járosy'ego w 1960 r. Najpiękniejszy jest tu humor - niezrównana komentatorka rzeczywistości wojennej potrafi tak przedstawić najtrudniejsze nawet przeżycia, że czytelnik wybucha śmiechem w niespodziewanych momentach. To historia z kaloszami przy wizycie w siedzibie gestapo, Sikiewicz z masłem, program kabaretowy rozwijany w pokoiku za szafą, Leszki Białe i gotowanie bigosu "wyglądającego zupełnie jakby był z mięsem". Przy czym autorka zastrzega, że może mówić o niektórych sprawach lekko, bo to jej najpiękniejsze, omówione wielokrotnie z mężem wspomnienia. Przy czym (zastrzeżenie drugie) nie zawsze jest zabawnie. Wzruszająca historia śpiewaczki Heleny i jej malutkiej córeczki naprawdę wyciska łzy... Ha, historia jak wiele wojennych, a niezwykła jak każda z nich... Grodzieńska bardzo się stara, aby to nie była książka o niej, dlatego dostajemy też piękne wspomnienia przedwojenne: z czasów, kiedy w kabaretach śpiewała Ordonka, piosenki pisali Tuwim i Hemar do muzyki Własta, Warszawa zachwycała się jeszcze Igo Symem, a na scenach modne były występy tak zwanych girlsów. Przepiękny kawał świata, którego już nie ma. Wszystko opisane bez pretensji, bez sensacji, delikatnie, z wyczuciem, z klasą. I z humorem.