Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Wymaga skupienia. Częściowo autobiograficzna, eksperymentalna w formie i o dość skomplikowanej treści, „Góra duszy” to lektura niełatwa. Częściowo dlatego, że napisana jest w różnych formach osobowych. Czytelnik musi uważnie śledzić rozdziały „ja” i rozdziały „ty”, aby odróżnić podróże głównego bohatera oraz jego alter ego. Dodatkowo, w historii „ty” pojawia się niebawem „ona” i ta część książki staje się również kroniką związku dwojga ludzi – od przypadkowego poznania, poprzez erotyczny rozkwit, aż po wzajemne pretensje i rozstanie. Trudno pisać o fabule tej książki. Chociaż bohater w poszukiwaniu Lingshan (tytułowa Góra Duszy) odwiedza kolejne miejscowości i spotyka na swej drodze różnych ludzi, to opowieść przede wszystkim o podróży w głąb siebie. Autor nieustannie stawia sobie pytania o charakterze filozoficznym, a sporą część książki obejmują teoretyczne rozważania o sztuce, świadomości autora, istocie tworzenia. Powieść składa się z krótkich kilkustronicowych rozdziałów, które tylko sporadycznie kierują fabułę naprzód, w większości zaś koncentrują się na zasłyszanych po drodze historiach, wyśpiewanych legendach, pełnych symboliki poetyckich przypowieściach. Gao jest przy tym mistrzem plastycznego opisu. Czytając tę książkę Chiny się widzi, słyszy i czuje. Zaskoczyła mnie w tej książce spora ilość gwałtów i innych przejawów agresji seksualnej, zarówno w dawnych opowieściach, jak i we współczesnych historiach. Podrzędna rola kobiety w kulturze chińskiej nie jest niczym nowym, ale przemoc seksualna u Gao pojawia się wręcz co parę stron, co poważnie daje do myślenia. Polityki w tej powieści niewiele, w tle przebijają się jedynie okazjonalnie wzmianki o rewolucji kulturalnej czy przymusowej reedukacji. W toku lektury od razu jednak rzuca się w oczy wszechobecna biurokracja i ingerencja władz w praktycznie wszystkie obszary życia obywateli. Podsumowując, „Góra duszy”, chociaż pełna barwnych opowieści, interesujących ludzi i miejsc, to przede wszystkim traktat filozoficzny, książka o poszukiwaniu celu, który nie zawsze dane jest nam odnaleźć.