Najnowsze artykuły
- ArtykułyTo do tych pisarek należał ostatni rok. Znamy finalistki Women’s Prize for Fiction 2024Konrad Wrzesiński7
- ArtykułyMaj 2024: zapowiedzi książkowe. Gorące premiery książek – część 1LubimyCzytać9
- Artykuły„Horror ma budzić koszmary, wciskać kolanem w błoto i pożerać światło dnia” – premiera „Grzechòta”LubimyCzytać1
- Artykuły17. Nagroda Literacka Warszawy. Znamy 15 nominowanych tytułówLubimyCzytać2
Popularne wyszukiwania
Polecamy
Szalom Asz
Źródło: By Al Aumuller, World-Telegram staff photographer - Library of Congress Prints and Photographs Division, New York World-Telegram and the Sun Newspaper Photograph Collection. http://hdl.loc.gov/loc.pnp/cph.3c12710, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1267169
Znany jako: Szolem Asz, Shalom Ash,...Znany jako: Szolem Asz, Shalom Ash, Sholem Ash
11
6,8/10
Urodzony: 01.11.1880Zmarły: 10.07.1957
Żydowski prozaik, dramaturg i eseista piszący w języku jidysz. Szalom różnił się od reszty rodzeństwa, więc ojciec zaczął przygotowywać swego najmłodszego syna do funkcji rabina. Miał najlepszego nauczyciela Tory. Nauczył się sam czytać po polsku i po niemiecku, a także po rosyjsku. Przeczytanie „Księgi pieśni” Heinego sprawiło, że zaczął zapoznawać się z literaturą nieżydowską - Goethem, Lessingiem, Schillerem. Lektura tych zakazanych ksiąg wykluczyła go z rodziny i gminy żydowskiej już w wieku 17 lat. Najpierw został nauczycielem we wsi pod Kutnem, a potem przeniósł się do Włocławka, gdzie pisał listy Żydom, którzy tej umiejętności nie posiedli. Poznawał w tym czasie twórczość Prusa i Tołstoja.
Interesował go ruch syjonistyczny, który stawał się coraz bardziej popularny. Początkujący pisarz koncentrował się więc na tematach nacjonalistycznych, odkrywając równolegle literaturę jidysz, np. Icchaka Lejba Pereca, czasopismo „Der Jid”. W 1899 roku Asz spotkał się z Perecem, a w 1900 roku przy jego wsparciu opublikował w „Der Jid” opowiadanie „Mojszełe”. Przeniósł się do Warszawy, gdzie zaznał biedy, gdyż przez następne lata nie mógł nic wydać. Dopiero w 1902 roku ukazał się zbiór nowel zatytułowany „W złym czasie”. W tym czasie rodzina Asza wyemigrowała do Ameryki. Szalom ożenił się z Matyldą, córką swojego przyszłego tłumacza na język polski - Mojszy Szpiry. Miał z nią trzech synów: Nathana, Mosesa[1], Johana i córkę Ruth. W Krakowie poznał Stanisława Witkiewicza i Stefana Żeromskiego, z którymi się zaprzyjaźnił, później w gronie jego przyjaciół znalazły się także Eliza Orzeszkowa, Maria Dąbrowska oraz malarz - Jan Stanisławski. Po wystawieniu w Petersburgu dramatu „Sabbatai Ziwi” (ros. „Czasy Mesjasza”) i odniesieniu sukcesu, Asz wyjechał do Berlina, gdzie ogromne wrażenie zrobił na nim „Kupiec Wenecki”, i to pod jego wpływem powstał w Kolonii najbardziej znany dramat pisarza „Bóg zemsty”. Wzbudził on wielkie kontrowersje w środowiskach żydowskich, gdyż bohater prowadzi dom publiczny, ale i przyniósł wielki sukces autorowi. Dzięki temu stać go było na wyjazd do ziemi przodków - do Palestyny i Egiptu. W 1910 roku odwiedził swoją rodzinę w USA. Potem mieszkał w Paryżu. Z chwilą wybuchu I wojny światowej wyjechał znowu do Ameryki. Po wojnie działał w Berlinie i na Litwie, aby w roku 1920 wrócić do Stanów i otrzymać tamtejsze obywatelstwo. W 1925 przyjechał do Europy - do Niemiec, Francji i Polski, odwiedził też ZSRR. 9 listopada 1932 roku za zasługi na polu literatury otrzymał Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski[2]. Od roku 1938 osiadł w USA, gdzie tworzył kolejną trylogię, składającą się z następujących dzieł: „Mąż z Nazaretu”, „Apostoł” i „Maria”, z których pierwsze wywołało ostrą krytykę zarówno wśród chrześcijan, jak i żydów. W 1946 roku powstał „Płonący cierń” - tom nowel o Holocauście i dramat „Narodziny Hitlera”. Szalom Asz ostatnie lata życia spędził w Bat Jam w Izraelu. W II połowie lat 40. był zgłaszany jako kandydat do Literackiej Nagrody Nobla.
Interesował go ruch syjonistyczny, który stawał się coraz bardziej popularny. Początkujący pisarz koncentrował się więc na tematach nacjonalistycznych, odkrywając równolegle literaturę jidysz, np. Icchaka Lejba Pereca, czasopismo „Der Jid”. W 1899 roku Asz spotkał się z Perecem, a w 1900 roku przy jego wsparciu opublikował w „Der Jid” opowiadanie „Mojszełe”. Przeniósł się do Warszawy, gdzie zaznał biedy, gdyż przez następne lata nie mógł nic wydać. Dopiero w 1902 roku ukazał się zbiór nowel zatytułowany „W złym czasie”. W tym czasie rodzina Asza wyemigrowała do Ameryki. Szalom ożenił się z Matyldą, córką swojego przyszłego tłumacza na język polski - Mojszy Szpiry. Miał z nią trzech synów: Nathana, Mosesa[1], Johana i córkę Ruth. W Krakowie poznał Stanisława Witkiewicza i Stefana Żeromskiego, z którymi się zaprzyjaźnił, później w gronie jego przyjaciół znalazły się także Eliza Orzeszkowa, Maria Dąbrowska oraz malarz - Jan Stanisławski. Po wystawieniu w Petersburgu dramatu „Sabbatai Ziwi” (ros. „Czasy Mesjasza”) i odniesieniu sukcesu, Asz wyjechał do Berlina, gdzie ogromne wrażenie zrobił na nim „Kupiec Wenecki”, i to pod jego wpływem powstał w Kolonii najbardziej znany dramat pisarza „Bóg zemsty”. Wzbudził on wielkie kontrowersje w środowiskach żydowskich, gdyż bohater prowadzi dom publiczny, ale i przyniósł wielki sukces autorowi. Dzięki temu stać go było na wyjazd do ziemi przodków - do Palestyny i Egiptu. W 1910 roku odwiedził swoją rodzinę w USA. Potem mieszkał w Paryżu. Z chwilą wybuchu I wojny światowej wyjechał znowu do Ameryki. Po wojnie działał w Berlinie i na Litwie, aby w roku 1920 wrócić do Stanów i otrzymać tamtejsze obywatelstwo. W 1925 przyjechał do Europy - do Niemiec, Francji i Polski, odwiedził też ZSRR. 9 listopada 1932 roku za zasługi na polu literatury otrzymał Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski[2]. Od roku 1938 osiadł w USA, gdzie tworzył kolejną trylogię, składającą się z następujących dzieł: „Mąż z Nazaretu”, „Apostoł” i „Maria”, z których pierwsze wywołało ostrą krytykę zarówno wśród chrześcijan, jak i żydów. W 1946 roku powstał „Płonący cierń” - tom nowel o Holocauście i dramat „Narodziny Hitlera”. Szalom Asz ostatnie lata życia spędził w Bat Jam w Izraelu. W II połowie lat 40. był zgłaszany jako kandydat do Literackiej Nagrody Nobla.
6,8/10średnia ocena książek autora
97 przeczytało książki autora
244 chce przeczytać książki autora
5fanów autora
Zostań fanem autoraSprawdź, czy Twoi znajomi też czytają książki autora - dołącz do nas
Książki i czasopisma
- Wszystkie
- Książki
- Czasopisma
Budzi się Łódź… Obrazy miasta w literaturze do 1939 roku. Antologia
0,0 z ocen
1 czytelnik 0 opinii
2020
Najnowsze opinie o książkach autora
Warszawa Szalom Asz
5,0
Chciałabym się skupić na figurze kobiety w lekturze, ponieważ bardzo mnie zafascynowała osoba Rachel Lei. Wydaje mi się, że można tutaj zauważyć zalążek tworzenia się narracji ze strony kobiety, powstaje swego rodzaju herstory, ale nie w pełnym tego słowa znaczeniu, jaki znamy teraz. Sama asymilacja i emancypacja Żydów na terenie Europy Środkowo-Wschodniej przebiegała inaczej, jeśli chodzi o mężczyzn i kobiety. Samo genderowe ujmowanie historii, pozwala widzieć więcej aspektów. Uważam, że kobiety zawsze ubogacają treść.
Same imię pani Hurwicz jest bardzo metaforycznie nacechowane. Samo Rachela oznacza „cierpliwą”, a Lea z łacińskiego „lwica”. Są to doskonale przymioty wyróżniające bohaterkę.
Kobieta w tradycyjnym judaizmie ma obowiązek opieki nad domem i dziećmi, jest traktowana podmiotowo. Mąż większość czas spędza na nauce, tak, więc kobieta zostaje ze wszystkim sama. Z naszej perspektywy wydaje się być kobietą uciśnioną, pozbawioną praw. Mircea Eliade pisał: Stary Testament ma skrajnie męski charakter, gdyż, jako podstawowy tekst monoteizmu, stanowi dokument zwycięstwa nad żeńskimi bóstwami, nad matriarchatem śladami w strukturze społecznej. Stary Testament jest tryumfalnym śpiewem zwycięskiej religii męskiej, męską pieśni wytępienia matriarchalnych pozostałości w religii i społeczeństwie. Jednak w postępowym aspekcie judaizmu kobiety są niezależne, wyemancypowane, mają prawo do spełniania swoich marzeń oraz do nauki. Rachel Leja jest socjalistką, co było opozycją do poglądów jej męża. Jednak nie przeszkadzało jej to w byciu sobą. Dzielnie wypełniała swoją społeczną misję, interesowało ją życie kolektywu. Każdemu ze szczerego serca chciała podać pomocną dłoń. Od razu nasuwa mi się na myśl kilka postaci kobiecych, które wywarły ogromny wpływ na postępową myśl, a są to: Pua Rakowska -działaczka syjonistyczna, przywódczyni żydowskiego ruchu feministycznego, Kadia Mołodowska - jidyszowa poetka, Rachela Auerbach - tłumaczka i pisarka czy Róża Luksemburg – działaczka antywojenna, filozofka i ekonomistka.
Mąż z Nazaretu Szalom Asz
7,9
Czytana kilka lat temu. Wrażenia pozytywne. Mniej więcej w tym samym czasie literowane "Listy Nikodema" w rywalizacji z "Mężem z Nazaretu" raczej przegrały. Nie wnikając w prawdę historyczną o tamtych wydarzeniach (zresztą powieści nie są od tego),nie siląc się też na kurtuazję wobec osoby autora muszę napisać, że Żyd Asz napisał dobrą powieść o życiu Jezusa Chrystusa ( jak dla mnie materiał na niezły scenariusz filmowy, ale niekoniecznie amerykański),ale też o tamtej epoce. A były to bardzo pogmatwane czasy. Z tego co wiem, książka wzbudziła w momencie wydania protesty chrześcijan, ale też i Żydów, czyli zarzut stronniczości wysuwany wobec autora raczej jest bezzasadny.
Coś na co zwróciłem szczególną uwagę?
Przede wszystkim bardzo zmysłowa poetyka opisu osoby Marii Magdaleny. Asz zamiennie nazywa ją (spotkałem się tym po raz pierwszy) Marią z Magdali. Rozdziały zatytułowane: "Ogród wonności Marii z Magdali" i "Olejki Marii Magdaleny" to mistrzostwo.
Druga rzecz to opis postaci Judasza. Nie stanowi tajemnicy, że osoba nie ma ogólnie dobrego pijaru, ale Asz z jednowymiarowej postaci, uczynił naprawdę bardzo ciekawą, aczkolwiek nieco "nawiedzoną" ( ale raczej w dobrym tego słowa znaczeniu) osobę, w której znana historia z wydaniem Chrystusa nabiera dramatycznego, ale i ludzkiego wymiaru. Ja przynajmniej wersję Asza jeżeli nie bezwarunkowo zaakceptowałem to przynajmniej uznałem za sensowną.
Ogólnie książkę polecam. Nawet wyznawcom Buddy.