Jesteśmy społecznością, która kocha książki

„Ogniem i mieczem” to akurat najmniej przez mnie lubiana część Trylogii. Czary goryczy dopełniła ekranizacja tego utworu, bo o ile Bohun w wykonaniu Domogarowa to po prostu cymes, a Podbipięta z twarzą Zborowskiego przekonuje mnie całkowicie, to piękna Izabella w roli pięknej Heleny – no po prostu nie, nie i jeszcze raz nie. Książka Marcelego Kosmana jest chyba wynikiem szumu, jaki wywołał film Hoffmana. Autor konfrontuje w niej sposób przedstawiania historii przez Sienkiewicza z faktami. Próbuje odnaleźć pierwowzory (o ile istnieją) sienkiewiczowskich bohaterów i przedstawia swoją interpretację wydarzeń historycznych. Dużą uwagę poświęca Chmielnickiemu i księciu Wiśniowieckiemu. Omawia sytuację Kozaków i genezę ich buntów. Ale mimo wszystko mam wrażenie, że temat jest potraktowany po łebkach. Wiadomo, jaki cel przyświecał Sienkiewiczowi przy pisaniu Trylogii i cel ten został przez pisarza osiągnięty w sposób arcymistrzowski. Tak bardzo pokrzepił serca rodaków, że jego opowieść zaczęła żyć własnym życiem i przemieszała się z faktami. Gdyby mnie zapytano, kto najbardziej zasłużył się w trakcie obrony Częstochowy, bez wahania odpowiedziałabym, że Andrzej Kmicic. I w dodatku ten mój Kmicic ma twarz Daniela Olbrychskiego, zatem Hoffman dołożył także swoją cegiełkę do utrwalenia mitu. Co dokładnie chciał osiągnąć Kosman swoją publikacją? Nie wiem, choć muszę przyznać, że książka jest bardzo ładnie wydana i znajduje się w niej mnóstwo zdjęć, reprodukcji obrazów i ilustracji do „Ogniem i mieczem”. Znalazło się w niej też kilka interesujących ciekawostek historycznych. Jeśli ktoś lubi „Ogniem i mieczem” pewnie znajdzie w niej jakieś smaczne kąski. Fakt jest jednak taki, że opowieść Sienkiewicza jest dużo bardziej malownicza i ogromnie uproszczona w stosunku do historycznego pierwowzoru. Kosman te zawiłości polityczne prezentuje i chyba dlatego mnie ta jego opowieść nie porwała.