Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Milena Jasenská znana jest jako adresatka listów Franza Kafki. Jednak jej rola w literackim świecie nie ogranicza się jedynie do bycia muzą. Jasenská była świetną dziennikarką, reporterką i przede wszystkim obserwatorką społecznych i politycznych zmian, których konsekwencje potrafiła przewidzieć z niezwykłą celnością. Jej teksty o Czechosłowacji w latach 1937-1939 odzwierciedlają problemy ówczesnego społeczeństwa i dają świadectwo przemian jakie wówczas zachodziły. W wyborze publicystyki zebranej w książce "Ponad nasze siły" (tłum. L. Engelking) znajdziemy teksty z dzisiejszego punktu widzenia bardzo aktualne. Zbiór otwiera reportaż "Ludzie na wyspie" o kryzysie uchodźczym. Reporterka opisuje falę niemieckiej emigracji, pisze o ludziach, którzy musieli opuścić czesko-niemieckie pogranicze i znaleźć bezpieczną przystań w Czechosłowacji. W tekstach tych wyczuwa się napięcie zbliżającej się katastrofy. Dziennikarka pochyla się nad problemem bezrobocia, pomocy socjalnej, biedy i antysemityzmu. Pisze o ludziach z niższych sfer, czasem wstydząc się przed sobą, że jako reporterka swoimi pytaniami może rozgrzebywać rany. Ofiarom chorej polityki Niemiec stają się nie tylko Czesi, którzy za chwilę będą zmuszeni opuścić swoje domy, ale również niemieccy demokraci i Żydzi. Pisząc o uciekinierach podkreśla wielokrotnie ofiarność Czechów, którzy niosą pomoc, nie patrząc na pochodzenie potrzebujących. Reporterka bezskutecznie próbuje znaleźć rozwiązanie problemu a pętla się zaciska. Przychodzi wrzesień 1938. Miesiąc pełen niedowierzania. Ludzie nie wiedzą, jak się zachować, co robić. Chcą walczyć a potem pokornie przyjmują decyzje układu monachijskiego. Jasenská doskonale oddaje atmosferę tamtych dni. Bez zbędnych emocji pisze o powinnościach dziennikarzy, o żołnierzach, o potrzebie zachowania czeskości. To są naprawdę doskonałe teksty, które nie straciły na aktualności. Problem wojny, emigracji pozostaje ten sam. Zmieniają się tylko aktorzy.