Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Książka M. Pestkowskiej jest zdecydowanie bardziej popularna niż naukowa, o czym świadczy choćby brak przypisów. Przyjęcie takiej formuły ma swoje wady i zalety. W serii biograficznej wydawnictwa Ossolineum przypisy jednak zazwyczaj są zamieszczane, tak więc muszę ich nieobecność uznać za pewien mankament tej pracy. Tematem jej jest życie i działalność Kazimierza Sosnkowskiego, człowieka ciekawego, który żył też w ciekawych, a niespokojnych czasach. Autorka stosuje schemat chronologiczny, a biografię dzieli na pięć rozdziałów. Pierwszy dotyczy wydarzeń do listopada 1918, drugi opisuje losy bohatera do kampanii wrześniowej włącznie, trzeci i czwarty przypadają na drugą wojnę światową (cezurą jest tu śmierć Sikorskiego i awans Sosnkowskiego na Naczelnego Wodza),a piąty - na schyłek jego życia na emigracji. Ze zrozumiałych względów rozdziały poświęcone konfliktowi lat 1939-45 są najobszerniejsze, jednak dla mnie osobiście zbyt krótki i pobieżny był rozdział pierwszy. Co więcej, Autorka kierowała w nim narrację właściwie niewiele tylko odchodząc od zasadniczego przedstawienia losów Legionów Piłsudskiego, relatywnie niewiele było tam o samym Sosnkowskim. Interesujący jest natomiast rozdział ostatni, przedstawiający słabo w Polsce znane losy emigracji i dzielących ją sporów. W opinii M. Pestkowskiej generał Sosnkowski wyrasta na jedną z największych postaci polskiej historii XX wieku. Rzekłbym wręcz, że jej opinie ocierają się o hagiografię (od razu zastrzegam, że nie jestem skłonny deprecjonować dokonań i postawy bohatera),choć z drugiej strony w świetle przedstawionych faktów taka opinia wydaje się dość uzasadniona. Sosnkowski jest chyba faktycznie niedoceniany za swoją działalność organizacyjną w okresie II RP i za próby pogodzenia skłóconego obozu emigracyjnego po 1945 r. Większość stawianych nieraz pod jego adresem zarzutów (Autorka - niestety - nie podejmuje tu z nimi poważniejszej polemiki traktując je "per non est") dotyczy jego postawy podczas II wojny światowej, pytanie tylko, czy przy takiej koniunkturze politycznej można było osiągnąć więcej. Z całą pewnością - mimo dość jednostronnego spojrzenia na przedstawianą postać - jest to książka dobrze napisana i wartościowa. Tomasz Babnis