Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Guzel Jachina "Eszelon do Samarkandy", przełożyli Henryk Chłystowski i Magdalena Hornung, Nie wiem, od kogo Guzel Jachina otrzymała ten wyjątkowo szczególny dar budowania akcji swoich kolejnych powieści w sposób, który powoduje, że uwalniający się z nich ładunek emocjonalny jest zawsze najmocniejszego kalibru, a tworzone przez nią na początku wydawałoby się negatywne postacie, w miarę rozwoju akcji okazują się być całkiem innymi osobami niż mogłoby ma to wskazywać ich wcześniejsze zachowanie. I choć za mną już trzecia powieść autorki, nie potrafię wybrać tej, która podobała mi się najbardziej. Czy możliwe jest bowiem dokonanie wyboru pomiędzy silną, walczącą jak lwica zesłaną na daleką Syberię Zulejką, balansującym na pograniczu jawy i snu, bezwzględnie strzegącym swojej tożsamości przedstawicielem zamieszkującej Rosję mniejszości niemieckiej Jacobem wreszcie pokiereszowanym przez życie Diejewem, dla którego bezwzględne wykonanie rozkazu okaże się pełną niewygód podróżą w kierunku zachowania człowieczeństwa i to w dodatku pociągiem wypełnionym głodującymi dziećmi. A jeśli do tego dodamy jeszcze kolejnych drugoplanowych, często nie mniej ważnych i równie mocno skaleczonych przez życie bohaterów, wybór będzie jeszcze trudniejszy. Tym niemniej "Eszelon do Samarkandy" i jego zwielokrotniona do pięciuset dziecięcych żyć krzywda jest z pewnością najbardziej grającą na emocjach. Złamie serce wszystkim tym, którzy sięgną po powieść o bezbronnych głodujących dzieciach wiezionych w latach dwudziestych ubiegłego wieku, tygodniami przez tereny Związku Radzieckiego w miejsce, które da im jakąkolwiek nadzieję na przeżycie. Tym dobitniej wybrzmiewają wypowiedziane pod koniec powieści, jakże ważne słowa Diejewa– "Nie powinienem był cię zmuszać. I to oszukując. Wybacz. Kiedy zabierałem je po drodze, wierzyłem, że tu na pewno zostaną przyjęte. Mądrzy towarzysze mówili, że nic z tego. A ja, głupi, wierzyłem, że się uda. Wszyscy spotykani przez te półtora miesiąca, a było ich dporo, wszyscy się zgadzali. Nie dlatego, że jestem uparty czy fartowny. Tylko dlatego, że jakoś trzeba być człowiekiem. Nawet w tym młynie mielącym wszystko –jednak człowiekiem".