Źródło: By Przypisywany Juan de Jáuregui - 1. nieznane2. cervantesvirtual.com3. The Bridgeman Art Library, Object 119216, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=676819
Renesansowy pisarz hiszpański. Służył w Rzymie jako szambelan, wziął udział w słynnej bitwie w zatoce Lepanto (1571). W drodze powrotnej do domu został wzięty do niewoli przez berberyjskich korsarzy, a wkrótce po uwolnieniu wrócił do wojska i stacjonował w Portugalii podbitej przez Filipa II. Niedługo później zaczął pisać. W 1595 roku wygrał konkurs poetycki w Saragossie, jednak za życia nie było mu dane cieszyć się długo zasłużoną popularnością. Jego sława nadeszła dopiero wraz z napisanym w więzieniu „Przemyślnym szlachcicem don Kichotem z Manczy”.
Talent Cervantesa jest tu niestety przedmiotem samokastracji; szczególnie pierwsze nowelki są wręcz skrojone pod cenzurę: w naiwnym stylu, z pedagogicznym zacięciem wychwalają żywot cnotliwy a pobożny, w nieuchronny sposób prąc do wniosku, że występek nie popłaca, a na sprawiedliwych zawsze czeka nagroda.
Później robi się jednak ciekawiej, pojawiają się elementy łotrzykowskie, a nawet skomponowany wcale zgrabnie dialog, w gorzki sposób zahaczający o istotne, społeczne kwestie. Fantazja późniejszych utworów i piękny język wszystkich opowieści skutecznie wynagradzają prześwitujący gdzieniegdzie nachalny dydaktyzm.
Powieść będąca satyrą na piewców piękna średniowiecznej literatury rycerskiej i romantycznej, zatruwającej umysły czytelników mrzonkami o dzielnych bohaterach i ich jakże szlachetnych czynach, dokonywanych w imię wielkich ideałów.
Główna postać powieści, Don Kichot, to zafascynowany ową literaturą szlachcic, który porzuca zdrowy rozsądek na rzecz życia według obyczaju błędnych rycerzy. Wyrusza w asyście giermka, Sanczo Pansy, w poszukiwaniu przygód godnych prawdziwego bohatera, które okryją jego imię wieczną sławą. Staje tym samym w szranki z wyimaginowanymi rywalami, mszcząc krzywdy niewyrządzone, walcząc o honor tych, którzy wcale o to nie proszą i wolność tych, którym się ona sprawiedliwie nie należy, padając raz po raz ofiarą (jak mu się wydaje) złego czarownika.
Don Kichot postrzegany jest w literaturze najczęściej przez pryzmat szaleństwa. Bujna wyobraźnia podsuwa mu dziwaczne wizje, które całkowicie przysłaniają rzeczywistość, nie pozwalają na właściwą ocenę sytuacji. Dlatego też tak często sprowadza na siebie i innych jakieś nieszczęście, przy okazji wystawiając się na jawne pośmiewisko. Jednak szaleństwo to nie jest ani absolutne, ani mimowolne - to świadomy wybór. W świecie rządzonym chłodną logiką i wiarą jedynie w to, co empirycznie doświadczalne, on wybiera iluzję. Sam kreuje swoją rzeczywistość, ufając w pierwszej kolejności wewnętrznej intuicji, która podpowiada mu, by nie dać się zwieść zmysłom. To po pierwsze, czyni go bohaterem tragicznym: uosabiającym ludzką skłonność do marzycielstwa, egzaltacji, megalomanii, mitomanii i nieustannie padającym ofiarą owych skłonności; własnym przykładem daje świadectwo niszczycielskim skutkom traktowania czterech powyższych z pobłażliwością. Po drugie, w bardzo przewrotny sposób robi z niego filozofa.
Jedni będą widzieć w Don Kichocie romantycznego idealistę, dla innych będzie oświeceniowym głupcem. Ta wydawałoby się oczywista powieść o godnym politowania cudaku okazuje się inspiracją nie tylko dla wielu różnych interpretacji, ale również rozważań filozoficznych. Swego czasu stała się nawet bardzo ważnym czynnikiem wywierającym wpływ na proces rozumienia i budowania tożsamości narodowej; postrzegana była jako apoteoza hiszpańskiego ducha narodu przez tak zwane “pokolenie ‘98”. Ale o tym traktuje już inna książka...
mealibri.blogspot.com