Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Kolejna znakomita książką, którą każdy - a zwłaszcza ci, co interesują się jakkolwiek ekonomią i tym, jak wygląda rzeczywistość dookoła nich - powinien przeczytać. Mazzucato konsekwentnie i przekonująco pokazuje, że to straszne państwo, które wielu kojarzy się tylko z zabieraniem nam hajsu, biurokracją, powolnością, niekompetencją (a niektórym w ogóle z całym złem świata),tak naprawdę ma ogromne zasługi w tym, jak dziś funkcjonuje świat. W dużym stopniu to dzięki inicjatywie rządów i instytucji publicznych w ogóle mogę pisać tę recenzję, bo bez nich nie byłoby Internetu. A to tylko jeden z mnóstwa przykładów, gdyż ze środków publicznych finansowane były i są początki innowacji w takich sferach, jak chociażby biotechnologia, nanotechnologia, 75% leków powstało dzięki takiemu finansowaniu w całości lub w części. Ba, Apple nie odniosłoby sukcesu, gdyby nie państwo, bo abstrahując już od tego, że dostało dotację w początkach swojej działalności (o czym oczywiście firma milczy, bo jej mit założycielski to garaż i dwóch geniuszy),to główną zasługą Jobsa było to, że wpadł na pomysł, by w jednym urządzeniu połączyć Internet, ekran dotykowy, GPS i technologie komunikacyjne (wszystkie powstały głównie dzięki państwu),a potem przekonał dużą część społeczeństwa, by ten produkt kupowała. Podkreślić trzeba bardzo wyraźnie, że autorce nie chodzi o to, by potępiać w czambuł kapitał i przedsiębiorców. Wspomnianego Jobsa nazywa geniuszem tak czy siak i nie odbiera mu różnego rodzaju zasług. Chodzi po prostu o to, by wyzwolić się z obowiązującej (coraz słabiej, zwłaszcza na Zachodzie) narracji, że kapitał jest super i wszystko załatwi, a państwo nic nie umie i tylko przeszkadza. Bo to zwyczajna nieprawda. Kapitał, oprócz sprzedawania określonej wizji świata i gospodarki, posiadł jeszcze jedną umiejętność: jest doskonały w uspołecznianiu kosztów i - po osiągnięciu sukcesu - natychmiastowej prywatyzacji zysków. Brzmi to mniej więcej tak: przecież dajemy ludziom Iphone'y i inne wspaniałe urządzenia, które zmieniają ich życie na lepsze. I każecie nam jeszcze płacić podatki?! No więc owszem, każemy. Bo, jak pokazuje Mazzucato, kapitał jest bardzo ostrożny w inwestowaniu tam, gdzie ryzyko jest bardzo duże. Państwo się tego często nie boi, finansuje początki jakiejś technologii i dopiero, gdy ryzyko jest akceptowalne, wchodzi kapitał i zgarnia śmietankę. Przedsiębiorcze państwo nie jest książką wymierzoną przeciwko kapitałowi, jest książką w obronie państwa. Trzeba zastanowić się, jak zmienić narrację i usprawnić współpracę obu podmiotów, by dawała ona jak najwięcej korzyści wszystkim, a nie głównie firmom i ich akcjonariuszom. To w dużym stopniu kwestia uświadomienia sobie różnych faktów, o których prawie albo w ogóle się nie mówi. Bo nawet Stany Zjednoczone, tak bardzo przecież zakochane w kapitalizmie, mają rząd federalny, który finansuje masę różnych inicjatyw i innowacji (z których oczywiście nie wszystkie się powiodą, ale tak to już bywa). Ma więc prawo, jak każdy rząd - a przede wszystkim każde społeczeństwo, które swoimi podatkami zasila budżet państwa - oczekiwać, że dostanie coś w zamian. Bardzo polecam Przedsiębiorcze państwo. To rewelacyjna, dobrze napisana książka, która potrafi zmienić myślenie w wielu kwestiach i zachęcić do dalszego zastanawiania się nad różnymi kwestiami ekonomicznymi.