Brytyjski prozaik i eseista, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 2001. Urodził się 17 sierpnia 1932 roku w Chaguanas, w pobliżu Port-of-Spain w Trynidadzie i Tobago, w rodzinie hinduskich (warna braminów) imigrantów pochodzących z północnych Indii. Jego ojciec, Seeperesad Naipaul, był korespondentem dla „Trinidad Guardian” i pisarzem. Udzielał synowi wsparcia w jego najwcześniejszych literackich wysiłkach i był wzorem dla przyszłego noblisty. Naipaul kształcił się początkowo w Port-of-Spain w Queen’s Royal College, a gdy w 1950 roku wygrał stypendium Oksfordu, wyjechał na studia do Anglii. Dyplom otrzymał w 1953 roku.
Po zakończeniu edukacji, od 1954 do 1956, pracował dla BBC jako prezenter (broadcaster for BBC’s Caribbean Voices),a od 1957 do 1961 jako etatowy krytyk literatury beletrystycznej dla „New Statesman”.
Mieszkając od 1950 na stałe w Wielkiej Brytanii chętnie wyruszał w rozliczne podróże po Azji, Afryce i po obu Amerykach. Od lat 70. mieszkał w Wiltshire, nieopodal Stonehenge.
Zaczynał od powieści na temat brytyjskiej kolonii w Trynidadzie i Tobago, utrzymanych w ironicznym stylu – Masażysta cudotwórca (1957) i Wybory w Elwirze (1958). Międzynarodowy rozgłos zyskał dzięki powieści Dom pana Biswasa (1961),opisującej Anglię z perspektywy przybysza z kolonii.
Późniejsze utwory Naipaula są w wydźwięku coraz bardziej pesymistyczne. Zawierają zapisy poszukiwania tożsamości po opuszczeniu ojczyzny. Bywają porównywane do twórczości Josepha Conrada. Niektóre dzieła, np. Partyzanci (1975) czy Zakręt rzeki (1980),mają charakter polityczny, a ostatnio wydane, np. The Enigma of Arrival (1987),A Way in the World (1994) – autobiograficzny.
Literatura faktu i eseistyka, będące plonem jego podróży, zajmują równie wiele miejsca w twórczości Naipaula, co beletrystyka. W latach 80. XX wieku był żywo zainteresowany „Solidarnością” i życzliwie o niej pisał.
Opisując świat rozpadającej się dawnej kultury kolonialnej, Naipaul spogląda z wnikliwością na Europę zarówno z perspektywy kultur Trzeciego Świata, jak i na tamte kręgi cywilizacyjne z punktu widzenia człowieka Zachodu. Jego twórczość nie była hermetyczna.
Zauważyła to Akademia Szwedzka, przyznając mu w 2001 roku literacką Nagrodę Nobla. Akademia zwróciła szczególną uwagę na: powieść z 1987 roku The Enigma of Arrival oraz książki podróżnicze, w których Naipaul krytycznie ocenia wpływ islamskiego fundamentalizmu na życie społeczne i instytucje polityczne w Indonezji, Iranie, Malezji i Pakistanie Among the Believers (1981) i Poza wiarą (1998). W swoim uzasadnieniu Komitet stwierdził, że przyznał nagrodę „za jednolity punkt widzenia i nieprzekupne badania, które zmuszają nas by dostrzec obecność przemilczanej historii”.
W 1990 roku otrzymał tytuł szlachecki.
Pisał tylko po angielsku. Często cytowane są słowa pisarza: „Prawdziwą moją ojczyzną jest mój język, mój dom to angielszczyzna”.
Zmarł 11 sierpnia 2018 w swoim domu, w Londynie.
Sama idea latryny była niebramińska – wchodzenie do tak nieczystego miejsca samo w sobie było nieczyste. Dawnym braminom nie przyszłoby to d...
Sama idea latryny była niebramińska – wchodzenie do tak nieczystego miejsca samo w sobie było nieczyste. Dawnym braminom nie przyszłoby to do głowy. Dobrzy, tradycyjni bramini wypróżniali się na wolnym powietrzu, nigdy dwa razy w tym samym miejscu.
W mojej opinii to najpiękniejsza powieść trynidadzkiego Noblisty. I w pełni afrykańska. Świetnie ukazane charaktery ludzi różnych ras, narodowości i kultur. Główny bohater, handlowiec pochodzenia induskiego lub arabskiego, przenosi się z (tanzańskiego?) wybrzeża Oceanu Indyjskiego do wnętrza Czarnego Lądu (do Zairu chyba),gdzie czekają go różne wydarzenia. Świetnie pokazane są relacje z ludnością rodzimą, ale też Belgami. Duży plus za romans.
Pomysł, by opisać Indię z perspektywy kilku miejsc (wybrano głownie wielomilionowe miasta) mógł być ciekawy. Książka jednak nie wciąga, ciężko się ją czyta, jest przegadana. Niektóre tematy są nadal aktualne (np. kwestie nacjonalizmów lokalnych, dość charakterystyczne dla wielonarodowych Indii),inne może były istotne w latach 90. (np. komunistyczne rewolty w Bengalu Zachodnim, czy terroryzm sikhijski),jednak z obecnej perspektywy widać, że były to w historii Indii tylko epizody. Są tematy, które z perspektywy czasu okazały się nieporozumieniem, jak kwestia nastawienia antybramińskiego w Indiach (dziś hinduistyczny „nacjonalizm religijny”, w czym dominują bramini, jest oficjalną polityka rządu),czy niezbyt istotne (rozdziały-laurki o byłych radżach). Same rozdziały są poszatkowane na kilka różnych historii i pełne różnych istotnych i mało istotnych faktów, co wymaga dużego skupienia, by nie pogubić się, o czym w danym momencie właściwie się czyta.