Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Teraz dopiero pojąłem krytykę i gromy słusznie spadające na Trentowskiego. Gdybym zaczął od tego „dzieła”, prawdopodobnie już nigdy więcej nie sięgnąłbym po kolejne. Nie dziwi mnie więc, że już zawsze budził podejrzliwość wśród rodaków. W deklaracji: filozofia zdrowego rozsądku walcząca z jednostronnym empiryzmem i jednostronnym racjonalizmem, ale w praktyce, to przegadany heglistyczny panteizm niemiecki. Z resztą narzeka na przekombinowany i przeintelektualizowany styl Hegla (i Kanta),ale Bronek nie spadł daleko od jabłoni. I to jest też chyba to słynne heglowskie ukąszenie: kocioł cienkiej zupy z mowy trawy, bełkotu na trzy takty, półprawd na siedem nutek i chaotycznych głupot. Parafrazując związek frazeologiczny o pewnej gazecie: Trentowski jawi się tu niemiecko-masońskim filozofem dla Polaków. Jak po tym czołobiciu na kolanach, w przedmowie do „Wstępu do nauki o naturze”, przed germańskim panem, który obdarzył go łaską obywatelstwa badeńskiego, może w późniejszych pismach nawoływać do tworzenia „słowiańskiej” filozofii? Jeszcze mogę zrozumieć pragmatyczne staranie się o obce obywatelstwo… ale czy podpisał przy tym jakieś zobowiązanie do żarliwego gloryfikowania Niemiec? Te wszystkie peany na temat Szwabii były warunkiem wydania książki? „Człowiek może poznać wszystko, gdyż jedynie za jego pośrednictwem Bóg osiąga samopoznanie. Gdyby człowiek nie mógł poznać wszystkiego, Bóg nie wiedziałby, że jest i czym jest”. Heglizm Taki tam losowy fragment: „Istnienie jako nieskończona materia jest pierwszym powszechnikiem, czyli uniwersalnym ogółem; jako wieczny duch jest drugim powszechnikiem, czyli uniwersalną jednią; jako samo istnienie, w trzecim momencie swej istoty jest trzecim powszechnikiem czyli wciąż zmieniającym się przejawem, wciąż kwitnącym światem teraźniejszości, tj. pewną uniwersalną całością, a ujęte jako samo istnienie w swojej absolutnej totalności jest totalnym powszechnikiem, czyli samą uniwersalną całością. (…) Istnienie jako uniwersalny ogół jest absolutną wielością, numerycznością bez początku i końca, bezlikiem materialnej ogólności; jako uniwersalna jednia jest absolutną jednością, która stanowi istotę ducha i duszy wielości; jako pewna uniwersalna całość jest absolutnym utożsamieniem absolutnej wielości z absolutną jednością, która zachodzi w każdym świecie teraźniejszym, czyli absolutnym stawaniem się absolutnego ogółu absolutną jednią; a jako sama uniwersalna całość jest absolutną tożsamością absolutnej wielości i absolutnej jedności, która spoczywa w Bogu jako wieczna jednakowość, jako prajedno-i-to-samo i zwie się bytem jako takim, który wszelką nicość połyka i znosi. Istnienie jako rozciągła, spoczywająca, substancjalna materia jest przedmiotowością jako taką, jako ruchliwy, igrający i przyczynowy duch jest myśleniem jako takim, jako samo istnienie w momencie swojej przemijającej graniczności jest obojgiem naraz w postaci chwilowego objawienia lub filozofii w procesie stawania się; a jako samo istnienie w swoje trwałej graniczności, czyli swojej całości, jest obojgiem naraz w postaci wiecznego objawienia lub filozofii permanentnej. Filozofia jako objawienie Boga jest bytem i myśleniem jednocześnie w momencie ich czasowego stawania się i w absolutnej całości ich wiecznej permanentyzacji…” i tak 877 stron, żonglując nazwiskami: Sokrates, Platon, Kartezjusz, Leibniz, Locke, Kant, Bohme, Hegel, Fichte, Schelling (i paru innych). Lepiej by było dla Bronka, gdyby nikt nigdy tego szajsu nie przetłumaczył. Mocno stracił w mych oczach tą pozycją. To jeszcze nie ten ciekawy Trentowski ze „Stosunku filozofii do cybernetyki”.