O tym, że King włada masową wyobraźnią tak czytelników, jak i twórców służących X Muzie przekonywać specjalnie nie trzeba. Dość powiedzieć, że wspomniana na początku Carrie zaledwie dwa lata po swojej premierze doczekała się kinowej adaptacji, za reżyserię której odpowiadał Brian De Palma. Film z 1976 roku mógł zwiastować – i w zasadzie faktycznie zapowiadał – że opowieści grozy Stephena Kinga będą chętnie przetwarzane na celluidową taśmę. Bo „Carrie” cieszyła się uznaniem zarówno wśród fanów horroru, lecz również zainteresowaniem krytyków. Doceniano złowrogi nastrój, obyczajową podstawę opowieści, elementy wywodzące się z nadprzyrodzonej grozy, warsztatową sprawność. W tym miejscu warto jeszcze wspomnieć, że Sissy Spacek, a także Piper Laurie – odpowiednio odtwórczyni Carrie, nastolatki obdarzonej paranormalnymi zdolnościami oraz Margaret White, jej matka, religijna fanatyczka – zostały nominowane do nagrody Oscara. Amerykańska produkcja często zestawiana jest w rankingach najlepszych horrorów, a swoisty kult demonicznej dziewczynki doczekał się kontynuacji („Furia: Carrie 2”), a także dwóch remaków z 2002 oraz 2013 roku. O ile moc pierwowzoru, a także pierwszej ekranizacji jest niezaprzeczalna, to z kolejnych prób uleciała gdzieś świeżość i siła oddziaływania.

W filmowo-literackim kalendarium Kinga ważny jest również rok 1979, jako że to wtedy zrealizowano amerykański horror Miasteczko Salem w reżyserii Tobe’a Hoopera, który bazował na powieści mistrza grozy z 1975 roku. Opowieść o młodym i utalentowanym pisarzu, który po latach wraca do swojego rodzinnego miasta – cieszącego się wiadomą, diaboliczną sławą – wzbudziła zainteresowanie ze względu na unikatowy, prowincjonalny nastrój Salem, a także tajemnicę z serią niewyjaśnionych zaginięć mieszkańców. King wie, w jaki sposób podsycać niezdrową ciekawość.

Niebywale głośną realizację przyniósł rok 1980, gdy na ekranach światowych kin pojawiło się Lśnienie Stanleya Kubricka. Faktycznie rozświetliło ono dodatkowo karierę amerykańskiego literata. Co jednak ciekawe, film uznany dziś za gatunkowe arcydzieło, w momencie premiery nie spotkał się z tak wielką aprobatą publiczności, jak było to chociażby w przypadku wzmiankowanej wcześniej „Carrie”. Również King nie był (i raczej nie jest) do końca zadowolony z adaptacji, której dokonał Kubrick. Reżyser dokonał bowiem szeregu zmian w stosunku do literackiego pierwowzoru – i choć elementy nadprzyrodzone są oczywiście obecne, to jednak ograniczone względem książki. Zmniejszono również nieco liczbę wątków pobocznych, dzięki czemu więcej miejsca dostali główni bohaterowie dramatu. Właśnie – dramatu. Bo choć „Lśnienie” nasączone jest upiorną aurą tajemnicy ujętą w hotelowych wnętrzach, to równie dobrze można ten film rozpatrywać jako mrożąca krew w żyłach historię o rozpadzie rodziny, zwłaszcza przez postać ojca (hipnotyczny i przerażająco naturalny Jack Nicholson) ogarniętego twórczą bezsilnością i pociągiem do alkoholu. Wartość tego filmu zawiera się też – między innymi – właśnie w bogactwie możliwych interpretacji, czasami odbiegających (a może właśnie poszerzających?) powieściowy oryginał. Jak ulał pasuje tutaj natomiast porzekadło, że adaptacja przypominać może... kobietę – jest albo wierna, albo piękna. Choć maksyma nie zawsze się sprawdza (na szczęście tak w życiu, jak i na gruncie kina/literatury), to warto zachować ją w pamięci, gdy oceniamy filmy przez pryzmat książek.

Wydawać się to może nieprawdopodobne, ale lista z adaptacjami powieści lub opowiadań Kinga zawiera się w kilkudziesięciu produkcjach! Kto wie, czy pomysły Kinga nie są najczęściej ekranizowanymi materiałami w historii kina i telewizji. Spróbujmy przywołać część tytułów – zarówno dobrych, wybitnych, nieco słabszych i koszmarnie złych realizacji, a równocześnie znanych, jak i być może mniej popularnych propozycji. Bo niezaprzeczalnie jest w czym wybierać.

W latach 80. na ekranach pojawiły się jeszcze choćby diaboliczne „Dzieci kukurydzy”. Film na podstawie opowiadaniu pod tym samym tytułem ze zbioru Nocna zmiana. To też ciekawy przykład na to, że spuścizna Stephena Kinga mutuje do niewyobrażalnych niekiedy rozmiarów, a dzieci grozy potrafią się w pełni uniezależnić – wszak „Dzieci kukurydzy” to również nazwa osobnej serii, na którą składa się osiem części przeznaczonych jednak na rynek dystrybucji wideo, co jest dosyć jasną wskazówką na temat umiarkowanej popularności/sukcesu tych produkcji. Kolejne tytuły z listy? Choćby Christine (1983) Johna Carpentera, Cujo (1983) o piekielnym bernardynie czy też – trzymając się historii o bestiach z piekła rodem – Smętarz dla zwierzaków (1989). Filmy, choć różne pod względem wykonania i treści, spotykały się zazwyczaj ze sporym zainteresowaniem ze strony publiczności.

Najważniejsze, najgłośniejsze adaptacje miały jednak nadejść. W ostatniej dekadzie minionego wieku stworzono bowiem prawdziwe klasyki kinematografii – i to nie tylko z gatunku grozy. Wyobraźnia Stephena Kinga posłużyła przy tytułach jak To (1990), które zrealizowano na małym ekranie w formie dwuodcinkowego serialu z Timem Currym jako Pennywisem, opowieści na temat wcielonego Zła przybierającego najczęściej postać złowrogiego, psychodelicznego klauna. Zaledwie rok później zrealizowano kameralny thriller (chciałoby się rzec – upiorny dramat psychologiczny!), w którym znany powieściopisarz Paul Sheldon (zauważcie, że często w swoich powieściach King „wykorzystuje” literatów – to mógłby być ciekawy trop interpretacyjny w odczytaniu niektórych dzieł rzeczonego), w wyniku wypadku samochodowego zostaje uziemiony na odludziu w domku jego wiernej, niezrównoważonej psychicznie fanki...

Kolejne propozycje ze świata kina? Wspomniane wcześniej „Lśnienie”, ale również „Uczeń szatana”, czyli w równym stopniu zadziwiająca, co oryginalna wizja zmagania się z demonami wojny i Holokaustu, przejmująca „Zielona mila” z Tomem Hanksem i nieodżałowanym Michaelem Clarkem Duncanem w rolach głównych czy absolutnie fenomenalny obraz „Skazani na Shawshank” z uniwersalnym przesłaniem na temat winy, kary, ale również wyzwolenia i nadziei zrealizowany na podstawie opowiadania pod tym samym tytułem ze zbioru Cztery pory roku.

Starałem się wymienić produkcje udane, frapujące, które nawet jeśli nie zawsze wiernie, to najczęściej bardzo ciekawie korzystają z literackiego pierwowzoru. Inna sprawa, że najzwyczajniej w świecie łatwiej (bo przyjemniej) jest oglądać (i pamiętać) filmy udanie adaptujące książkowe pomysły. Zdarzały się jednak pomyłki. Do najbardziej spektakularnych zaliczyć można chociażby „Carrie” sprzed kilku lat – zupełnie niepotrzebny remake, nieprzekonujące uwspółcześnienie historii, która razi sztucznością, a może – przede wszystkim – swoją wtórnością? Nietrafiona, a w najlepszym razie średnia jest też wizja w „1408”, adaptacji opowiadania pod tym samym tytułem, w którym autor książek o zjawiskach paranormalnych próbuje podważyć nadprzyrodzone mity i podania. Bo choć historia jest ciekawa, to wyłożona w prosty, bardzo efekciarski sposób. Nużący, pozbawiony oryginalności – w tych kategoriach bywa również rozpatrywana „Komórka”, w której – ponownie jak w przypadku „1408” – w rolach głównych występują John Cusack oraz Samuel L. Jackson. Dosyć sztampowa propozycja z wykorzystaniem wszechobecnej mody na zombie. Pozbawione makabry i pomysłowości.

O tym, że Stephen King jest jednak twórcą niesamowicie płodnym przekonywać specjalnie nie trzeba. Wszak w tym roku trafią dwie nowe książki rzeczonego – „Gwendy’s Button Box” (od niedawna wiemy, że książka ukaże się w listopadzie tego roku nakładem wydawnictwa Albatros) oraz „Sleeping Beauties”, wspólna propozycja Stephena i Owena Kingów zaplanowana na jesień 2017. Nie dziwią też wznowienia i inne zapowiedzi, a to dlatego, że w niedalekiej (w niektórych przypadkach – bardzo bliskiej) przyszłości czekają na nas z kolei filmy (i seriale, a jakże), które mogą odbić się szerokim echem – i to nie tylko wśród fanów Stephena Kinga.

Bodaj najgłośniejszą produkcją ze wszystkich jest „Mroczna wieża” w reżyserii Nikolaja Arcela. Oparta na motywach wielotomowej sagi fantasy, w której sprytnie połączono ze sobą elementy postapo, westernu czy grozy zapowiada się na prawdziwą superprodukcję z Idrisem Elbą jako Rolandem oraz Matthew McConaughey’em pod postacią Człowieka w czerni. Co ciekawe i warte odnotowania twórcy zapowiadają, że film nie będzie bezpośrednią ekranizacją książek, lecz – tak naprawdę – ich kontynuacją, która nawiązuje jednak i zawiera w sobie motywy oraz bohaterów znanych z książek. Zapowiada się zatem ekscytujące widowisko, dzięki któremu można będzie znacząco poszerzyć swoją czytelniczą perspektywę. A przy okazji cieszyć się z oryginalnej, mrocznej wizji świata. Mówi się też, że planowana jest serialowa wersja „Mrocznej wieży” (a przecież oprócz tego istnieje również komiksowa adaptacja!)

Uwadze nie może umknąć również jesienna premiera horroru „To” przewidzianego jako produkcja w dwóch częściach. To swoiste opus magnum amerykańskiego pisarza, które otoczone jest dziś – jak wiele historii literackich – kultem. Stephen King widział już zresztą część przygotowanego materiału i zapewnia, że miłośnicy pierwowzoru będą zachwyceni. Całość zyskała wysoką kategorię wiekową R, zatem możemy spodziewać się bezkompromisowej rozrywki.

Absolutnie elektryzująco zapowiada się także serial „Pan Mercedes” na podstawie powieści Stephena Kinga (premiera już 9 sierpnia). Historia jest – według słów samego autora – pierwszą w dorobku powieścią detektywistyczną z gatunku hardboiled. Mroczna opowieść o bezprawiu, zemście i niesprawiedliwości, a także ścieraniu się dwóch odmiennych charakterników – niezrównoważonego zabójcy Brada Hartsfielda oraz emerytowanego detektywa policji Billa Hodgesa. Książka trzyma w niesamowitym napięciu, stąd też oczekiwania względem serialu są i ogromne. Bardzo ciekawy może być także „Castle Rock”, a więc serial, który według obietnic samych twórców, ma być wydarzeniem na miarę pierwszego sezonu „Twin Peaks”. Opowieść osadzona będzie w uniwersum Stephena Kinga – i nie ma w tym nic dziwnego dla fanów mistrza grozy, jako że tytułowa miejscowość znana jest z kart wielu powieści i opowiadań Kinga. W pierwszych zapowiedziach serialu pojawiają się zresztą nawiązania do innych tytułów takich jak „Miasteczko Salem”, „Misery” czy „Skazani na Shawshank”. To może być diabelska perełka.

Nader interesująco, choć równocześnie ryzykownie, zapowiada się też „Gra Geralda” – serialowa adaptacja książki Kinga, która powstaje dla platformy Netflix. O ewentualnych trudnościach – a raczej wyzwaniu – wypowiada się zresztą Mike Flanagan, reżyser widowiska, który podkreśla, że jeśli zna się materiał źródłowy, to wie się, jakie problemy będą czekać podczas realizacji. Bo w historii, której akcja rozgrywa się w domku letniskowym na odludziu, liczą się przede wszystkim wewnętrzne emocje kobiety przykutej do łóżka – to efekt pozornie niewinnych igraszek z mężem, który jednak... cóż, nie może uczestniczyć w zabawie. Perwersyjna gra erotyczna, mrok lasu, samotność i sztuka, aby nie utracić zmysłów – fascynujący materiał pod film. Warto też zwrócić uwagę na pracę naszych rodaków – czy wiecie na przykład, że w tym roku powstała pierwsza oficjalna polska produkcja oparta na motywach prozy Kinga? Mowa jest tutaj o „Kucyku” Macieja Barczewskiego, krótkometrażowej produkcji, która spodobała się choćby za oceanem. W roli głównej występuje w nim Marian Dziędziel.

Stephen King absolutnie nie powiedział ostatniego słowa – zarówno jeśli chodzi o samo pisanie, jak i próby adaptacji swoich dzieł na język (nie zawsze łatwy, dodajmy) kina oraz telewizji. Twórca o takim potencjale cieszy się zrozumiałym potencjałem ze strony twórców oraz widzów/czytelników. Zapowiadane premiery budzą poczucie ekscytacji – znów będziemy mogli bowiem spotkać się z demonicznym Pennywisem, wreszcie zobaczyć postapokaliptczną rzeczywistość, którą przemierza Roland, ostatni rewolwerowiec czy wejść w świat wyobrażeń (i szaleństwa!) w ramach „Castle Rock”. Jedno jest pewne – jest na to czekać. A i jest co czytać, jeśli chcemy konfrontować swoje doświadczenia za sprawą zróżnicowanych form popkulturalnego przekazu. Zapowiada się, że w tym roku królem – nie tylko grozy – może być właśnie Stephen King. Czego sobie i wam gorąco (diabelsko!) życzę.