Tylko, że „zostać pisarzem” to nie jest jasno sprecyzowany cel. Przede wszystkim zadaj sobie pytanie: skąd będę wiedział, że mój cel został zrealizowany? Czy „zostać pisarzem” to napisać opowiadanie? A może napisać powieść? Czy nazwać się pisarzem może według Ciebie dopiero ktoś, kogo dzieło zostało wydane? Ile opowiadań czy powieści trzeba w ogóle napisać, żeby móc o sobie powiedzieć „pisarz” czy „pisarka”?

A może, o zgrozo, żeby być prawdziwym pisarzem trzeba się utrzymywać tylko i wyłącznie z pisania? Poświęcać osiem godzin dziennie na pisanie? No właśnie, skoro już przy tym jesteśmy, ile czasu dziennie powinno się pisać, żeby być pisarzem?

Nie znam odpowiedzi na te pytania. Albo, ujmując to inaczej, znam swoją odpowiedź. I ona jest owszem, prawdziwa i właściwa – dla mnie. Ale nie rozmawiamy o moim celu, tylko Twoim.

„Zostać pisarzem” to tak jak „schudnąć”. Bardzo ogólnie i trochę przytłaczająco.

Taka mina, na którą można wpaść. Ale można też ją rozbroić.

Przystąpmy zatem do rozbrajania min.

Po czym poznam, że jestem pisarzem? Znajdź własny wyznacznik. Zadaj sobie pytanie, po czym poznajesz pisarza. Co widzisz u ludzi, których uważasz za pisarzy? Co ich dla Ciebie definiuje?

Przyjmijmy, na potrzeby tego felietonu, że żeby zostać pisarzem, trzeba napisać książkę. Na początek jedną. Fajnie, luz, wiemy, czego chcemy, możemy iść do domu – tylko, że jednak jeszcze nie.

A zatem postanowiłeś napisać powieść…

Definicję powieści znasz? Najłatwiej dostępne źródło, Wikipedia poucza, że:

Klasyczna powieść jest pisana prozą, w której występują liczne dialogi, opisy akcji i natury, i jest podzielona na rozdziały liczące od kilku do kilkudziesięciu stron. Całość liczy od ok. 100 do ok. 500 stron maszynopisu. Posiada także wszystkowiedzącego, anonimowego narratora i wielowątkową, liniową, chronologiczną fabułę.

Ok, pasuje Ci? Idziemy w klasykę, dobrze. A tak na marginesie, te 100 do 500 stron to piszemy czcionką Comic Sans rozmiar 36, bo czemu by nie?

Dla Twojej informacji, znormalizowana strona maszynopisu ma 1800 znaków. Licząc ze spacjami. Word ma funkcję liczenia znaków, korzystaj do woli.

Czyli chcesz napisać tekst liczący od 180 000 do 900 000 znaków. To jest rozstrzał pomiędzy chudziutką broszurką, a wielgaśnym tomiszczem. Ustal sobie cel – albo wręcz przeciwnie, nie przyjmuj celu, tylko idź tak daleko, jak poprowadzi Cię historia.

To wracamy do tematu:

A zatem postanowiłeś napisać powieść…

Super, fajnie, tylko jaką? Romans, horror, fantastykę, powieść historyczną? A może wszystkiego po trochu? Jaką książkę chciałbyś napisać? Do czego Cię ciągnie? Co Cię interesuje?

Mam wrażenie, że to jest najprostszy etap, bo jeśli tylko masz pomysł, ogólny zarys, coś Ci w duszy gra – to jesteś w stanie na to pytanie odpowiedzieć. Jeśli nie – zawsze są pytania pomocnicze: jakie książki lubisz czytać? A może są jakieś, których nie lubisz i zżymasz się w duchu, bo zrobiłbyś to inaczej albo lepiej? To jest bardzo dobry punkt wyjścia. Jesteś twórcą, jesteś bogiem tworzącym swój własny świat – kto wie, może nawet wyjdzie Ci to lepiej, niż temu przez duże „B”?

Przyjmijmy, znowu na potrzeby tego felietonu, że właśnie obejrzałeś „Wonder Woman” i zafascynowała Cię pierwsza wojna światowa. I teraz chciałbyś napisać powieść fantastyczną dziejącą się w realiach pierwszej wojny światowej.

I gotowe… No niezupełnie.

A zatem postanowiłeś napisać powieść fantastyczną dziejącą się w realiach pierwszej wojny światowej…

A skoro już o tej pierwszej wojnie światowej mowa… No, interesujący okres, a wiesz coś o nim poza tym, co zobaczyłeś w kinie? Tak tylko pytam, bo wiesz, fantastyka fantastyką, ale to nie oznacza od razu, że nad polem bitwy przeleci przypadkiem F16, a generałowie będą sobie śledzić na żywo transmisję z pola bitwy na ekranie telewizora.

Mogą, oczywiście, ale masz pomysł jak to uzasadnić?

Masz możliwość zdobyć potrzebne informacje? Wiesz jakich danych potrzebujesz?

Masz czas na to, żeby je zdobyć?

A może na czymś się bardzo dobrze znasz? Masz wiedzę, masz hobby, jesteś ekspertem. Może właśnie tę wiedzę możesz wykorzystać przy pisaniu?

Przyjmijmy, że historia to Twój konik. Może nawet specjalizujesz się w latach 1914-1918.

A zatem postanowiłeś napisać powieść fantastyczną dziejącą się w realiach pierwszej wojny światowej…

Skoro już tak o czasie mowa – kiedy ją chcesz pisać? I do kiedy? Bo wiesz, „powieść życia” brzmi nieźle, ale tylko póki nie zdasz sobie sprawy z tego, że można ją pisać, ekhm, całe życie. Trochę długo, jeśliby mnie ktoś pytał o zdanie.

Może przyjmijmy, że napiszesz ją w pół roku.

Czy to jest termin realny?

Zastanów się: uczysz się, pracujesz, masz dzieci, rodzinę, kogoś pod opieką, zwierzę, czasochłonne hobby… Pomyśl ile czasu realnie jesteś w stanie poświęcić na pisanie dziennie czy tygodniowo. Ile znaków jesteś wtedy w stanie wystukać? Co zrobisz kiedy muza/muz zrobi sobie wolne?

A czas na odpoczynek? Na sen? Na nic-nie-robienie? Zmęczony umysł nie działa dobrze. Czynność, nawet wcześniej zaplanowana, wykonywana pod przymusem i z niechęcią… - ustaliliśmy, że chcesz zostać pisarzem, nikt nic nie mówił o męczennikach.

Kiedy już znajdziesz w swoim rozkładzie dnia czas na pisanie, zastanów się, czy masz plan awaryjny. Co jeśli coś ci wypadnie? Ciocia będzie miała imieniny? Muz/muza odmówi współpracy na amen i koniec, nic, nul?

Zostawiłeś sobie czas na spacer? Siedzenie zabija, słyszałeś na pewno. Mózg potrzebuje tlenu, ciało potrzebuje ruchu. Zastanów się, czy nie warto i na to zostawić sobie czasu.

Może lepiej, zamiast martwić się dyszącym nad karkiem terminem i dostawać skurczów od przyrastania do komputera, zaplanować sobie bufor bezpieczeństwa?

Powiedzmy, jeden miesiąc ekstra?

A research uwzględniliśmy? No nie.

To może lepiej dwa miesiące ekstra?

A zatem postanowiłeś w ciągu ośmiu miesięcy napisać powieść fantastyczną dziejącą się w realiach pierwszej wojny światowej…

O kim?

Bo wiesz, wiemy, że powieść, znamy scenografię, ale fajnie jest jeszcze jak są postaci. No, coś żywego, a przynajmniej uosobionego, co się po tych realiach historycznych plącze i coś robi. Wchodzi z sobą w interakcje, najlepiej liczne i w miarę logicznie uzasadnione.

Masz pomysł na bohatera, czy bohaterkę? Wiesz, jak wyglądają? Wiesz, co ich motywuje? Wiesz, czego chcą?

Masz? To super. Jego nazwijmy Bogumił, ją Barbara i skoro już powołałeś ich do życia, to teraz znajdź w necie test na Mary Sue. I sprawdź ich, ale tak uczciwie i dokładnie. Jeśli nie przeszli testu – ubij albo zmodyfikuj. Jeśli przeszli – super.

A zatem postanowiłeś w ciągu ośmiu miesięcy napisać powieść fantastyczną dziejącą się w realiach pierwszej wojny światowej o Barbarze i Bogumile…

Skoro już przy Barbarze i Bogumile jesteśmy – co oni tak w zasadzie będą robić? Walczyć? Pilotować samoloty? Uprawiać rolę? Dokonywać odkryć naukowych? Zakochiwać się na śmierć i życie? Mordować? Szukać mordercy? Przepędzać tysiąc słoni przez Alpy?

Nie bój się, że coś już było – bo mam niekiedy wrażenie, że było już wszystko. Na przykład znacząca część literatury jest o tym, że w tym cały jest ambaras, żeby dwoje chciało na raz. Motyw ograny, zużyty, wyświechtany – a ciągle działa. Spróbuj, może masz pomysł jak opowiedzieć historię po swojemu?

Powiedzmy, że…

…postanowiłeś w ciągu ośmiu miesięcy napisać powieść fantastyczną dziejącą się w realiach pierwszej wojny światowej o Barbarze i Bogumile, parze poganiaczy słoni bojowych, którzy wyruszają z nimi w podróż przez targaną wojną Europę…

… i teraz przyszedł czas, żeby się zastanowić nad samym pisaniem. Jak Ci się najlepiej pracuje? Czy pomoże Ci konspekt? Czy wolisz pisać linearnie, czy „na Frankensteina”, pisząc raz rozdział pierwszy, raz scenę z rozdziału dziesiątego, żeby potem skoczyć do epilogu?

Nie ma jednego, uniwersalnego sposobu. Znajdź taką metodę, która tobie będzie pasowała i przyniesie najlepsze efekty.

A kiedy już napiszesz tę powieść, to co zrobisz?

Czy chcesz ją komuś pokazać? Czy chcesz ją wydać? Czy wiesz, kto wydaje książki podobne do Twojej…

W tej chwili przestanę zadawać Ci pytania, ale to nie oznacza, że już ich nie ma. Proces twórczy to jest radość, wena i endorfiny, ale to jest też frustracja, blokada, brak danych, niespodziewane zdarzenia losowe… Nie unikniesz jednego ani drugiego. Będą górki, będą dołki. Ale, jeśli dobrze sobie wszystko przemyślisz, jeśli uda Ci się włączyć pisanie w swój tryb życia, przemyśleć to, co chcesz osiągnąć i określić swój cel, to może uda Ci się te dołki chociaż częściowo zakopać i będziesz się mógł poruszać po w miarę równym, literackim gruncie.

Znajdź swoją własną metodę, znajdź to, co Tobie pasuje i znajdź przyjemność tworzenia. I stwórz epickie dzieło, bo czemu by nie?

Powodzenia.

---

Milena Wójtowicz - Polska pisarka, autorka, tłumaczka fantastyki. Absolwentka socjologii na UMCSie w Lublinie.

Debiutowała opowiadaniem „Bardzo Czarna Dziura” na łamach czasopisma internetowego „Esensja”, zaś jej debiutem papierkowy była „Wielka wyprawa małej Żaby” („Science Fiction” nr 12, marzec 2002).

Swoją pierwszą powieść, „Podatek”, autorka zaczęła pisać po pierwszym roku studiów w trakcie trwania sesji egzaminacyjnej, a wydała za pośrednictwem wydawnictwa Fabryka Słów w roku 2005.