Kwoty licytacji pojawiające się na międzynarodowych aukcjach koni czystej krwi potrafią przyprawić o zawrót głowy. Nie powinno zatem dziwić, że w trakcie okupacji Europy Środkowej, rasowe czempiony, obok dzieł sztuki i klejnotów, były najcenniejszymi łupami, po które sięgali niemieccy oficerowie. Jednak zwierzęta te przedstawiały również inną wartość. Chociaż rozwój technologii wojskowych sprawił, że militarne znaczenie kawalerii w XX wieku wyraźnie zmalało, to wciąż można było spotkać dowódców, którzy widzieli miejsce koni na polu bitwy. Należał do nich Gustav Rau, odpowiedzialny za projekt wyhodowania tytułowej rasy „koni doskonałych” – idealnych wierzchowców dla niemieckiej armii.

To właśnie losom szlachetnych arabów i lipicanów poświęcono ten wciągający reportaż historyczny. Elizabeth Letts towarzyszy koniom od wybuchu wojny, po jej ostatnie dni – śledząc akcję od europejskich stadnin po alianckie sztaby dowodzenia. Opisuje przy tym najbardziej dramatyczne wydarzenia, takie jak ewakuacja Janowa Podlaskiego czy przeprowadzona przez Amerykanów brawurowa akcja przejęcia koni ukrytych w Hostau. Wiele uwagi poświęca przy tym kluczowym postaciom – m.in. zarządzającemu Hiszpańską Szkołą Jazdy w Wiedniu, Janowi Podhajsky’emu i dowódcy amerykańskiej kawalerii, pułkownikowi Hankowi Reedowi.

Koń doskonały. Ratując czempiony z rąk nazistów łączy w sobie mocno sfabularyzowane opisy z obfitym materiałem historycznym. Dzięki temu jest nie tylko kroniką mało znanych epizodów z czasów II wojny światowej, ale też pełną empatii opowieścią o ludziach i zwierzętach.