Nagroda ta przyznawana jest dla powieści napisanej przez kobietę i jeszcze dwa lata temu znana była pod nazwą Orange Prize. Od tego roku nagroda zmieniła nazwę na BAILEYS Women’s Prize for Fiction, zasady jednak pozostały te same. To bardzo popularna, zarówno wśród czytelników, jak i ludzi z branży, nagroda, a wyróżnione książki są prawie zawsze tłumaczone na język polski.

W tym roku nagrodzone zostały poniekąd nie tylko walory literackie, ale także wytrwałość i wiara. Eimear McBride napisała bowiem swoją powieść w pół roku, ale o znalezienie wydawcy walczyła przez dziewięć lat! Samo pisanie zresztą też nie szło gładko. Wkrótce po tym, jak Eimear zaczęła prace nad powieścią, skradziono jej torebkę, a wraz z nią wszystkie notatki do książki. Nie miała zaplecza finansowego, dała sobie więc tylko sześć miesięcy na pisanie – dłużej nie byłaby w stanie się utrzymać. Narzuciła sobie reżim pisania 1000 słów dziennie i, jak sama twierdzi, każdy poranek rozpoczynała od wykreślania większości z tego, co napisała poprzedniego dnia. Gdy wreszcie skończyła pisać, okazało się, że żaden wydawca nie jest zainteresowany jej książką.

Eimear McBride (źródło: galleybeggar.co.uk)

Po wielu latach starań McBride poddała się i schowała manuskrypt do szuflady. Na szczęście wtedy jej mąż, dyrektor teatru, poznał człowieka, który właśnie miała zamiar otworzyć malutkie wydawnictwo. Galley Beggars Press zaryzykowało – postawiło na książkę, której nikt inny nie chciał. Posypały się recenzje pełne zachwytów, a w ślad za nimi nagrody literackie. Tytuł irlandzkiej książki roku (i 15 tysięcy euro), nagroda Goldsmith, nominacja do nagrody Folio. A teraz najważniejsza, najbardziej prestiżowa - BAILEYS Women’s Prize for Fiction.

Przewodnicząca jury, Helen Frazer, która sama zajmowała kiedyś stanowisko dyrektora w jednym z największych brytyjskich wydawnictw, Penguin Books, powiedziała: To niesamowita książka. Wydawcy popełniają błędy, i wyobrażam sobie, że ktoś przeczytał pierwsze dwie czy trzy strony i pomyślał – Nie, to jest za trudne. Ale jeśli przeczytasz więcej, książka okazuje się wciągająca. Świetnie się ją czyta i nie sposób jej odłożyć. Styl nie jest przeszkodą.

Biorąc pod uwagę, że autorka otwarcie przyznaje się, że inspirował ją James Joyce, styl może być faktycznie oryginalny. Odbierając nagrodę, autorka powiedziała: Mam nadzieję, że będzie to zachętą dla wydawców, aby przyjrzeć się trudniejszym książkom i dać im szansę. Jesteśmy pisarzami, ale jesteśmy przede wszystkim czytelnikami. Pomiędzy wydawcą i czytelnikiem jest zawarta swego rodzaju umowa, którą należy szanować. Nie można nie doceniać czytelnika.

Czytelnicy z pewnością docenili powieść McBride – po odczytaniu werdyktu na widowni rozległy się gromkie brawa i okrzyki radości. Także fora internetowe pełne są wielbicieli debiutanckiej powieści McBride, którzy z całych sił trzymali kciuki za jej wygraną.

A konkurencja była wyjątkowo silna. Wśród finalistów znalazła się obsypana nagrodami i nominacjami powieść Donny Tartt The Goldfinch (która niedawno została nagrodzona Pulitzerem) i Amerykaana autorstwa Chimamanda Ngozi Adichie, która zdobyła już Orange Prize za swoją wcześniejszą książkę, „Połówkę żółtego słońca”. W nominowanej szóstce była też dobrze przyjęta w Polsce Skazana Hanny Kent, „The Lowland” Jhumpy Lahiri, znanej i nagradzanej autorki, i jeszcze jeden debiut irlandzkiej autorki - "The Undertaking" Audrey Magee. Bukmacherzy obstawiali wygraną Donny Tartt, zaś jurory przyznają, że szybko udało im się wybrać dwie najlepsze powieści spośród wszystkich nominowanych, jednak wyłonienie tej jednej jedynej zajęło im potem ponad trzy godziny.

Akcja „A Girl is a Half-Formed Thing” toczy się gdzieś w Irlandii. Narratorką jest dziewczynką, która opowiada o sobie i o swoim bracie. Nie jest to radosna opowieść. W tle mamy molestowanie seksualne, przemoc, biedę, religijny fanatyzm. Tym, co wyróżnia tę opowieść spośród innych, podobnych, jest język. Poszarpane, urywane zdania budują obraz świata jak niewielkie cegiełki. Wydawać by się mogło, że taka forma okaże się dużym wyzwaniem, ale uwielbienie czytelników dowodzi, że dobra literatura obroni się, nawet jeśli wymaga od czytelnika odrobinę więcej skupienia. Nie jest to jednak chyba książka dla każdego, czego dowodzą wyjątkowo słabe oceny na stronach Amazon – zaledwie trzy gwiazdki, co oznacza, że powieść została oceniona niżej od wszystkich pozostałych nominowanych do tej nagrody książek.

Czekamy niecierpliwie na odważnego polskiego wydawcę, trzymając kciuki za tłumacza – wygląda na to, że przetłumaczenie tej książki będzie sporym wyzwaniem. Na pewno jednak warto podjąć ten wysiłek.